De bezoekjes van vorige week hadden mij hoopvol gesteld. In de Belgische circussen vind je nog een hoop aan klassieke en origineel gebrachte clown entrees. De clowns zelf zijn over het algemeen wat jong waardoor er nog niet veel finesse in de entrees zit. Maar elk van hun is gedreven om te groeien in zijn eigen personage en discipline. Wel merk ik een groot ontbreken van de witte clown. Ondanks het feit dat deze eigenlijk de originele clown is wordt hij nu meestal vervangen door de spreekstalmeester.
Aangezien ik het gros van de Belgische circussen intussen heb gezien besloot ik om het zogenaamde kloppende hart van het traditionele circus te gaan bezoeken. Het grote Cirque d'Hiver in Parijs. Mijn verwachtingen waren hooggespannen want dit is het oudste stenen circus van Europa. Het werd in 1852 gebouwd in opdracht van keizer Napoleon III en werd initieel gedoopt tot Cirque Napoleon. Om logische redenen werd deze naam later vervangen.
Als kers op de taart wordt dit wintercircus nog steeds uitgebaat door de Bouglione familie. Dit is een wereldbefaamde circus familie die reeds in 1934 het mooie stenen circus voor het eerst in handen heeft.
Kortom, alle elementen waren aanwezig voor een spetterende circusmiddag.
De eerste impressie dat ik van dit circus had was adembenemend. Hoewel ik al in bijzonder veel canvas circussen was geweest waren dit mijn eerste stappen in een werkend stenen circus. Van buitenaf voelde het alsof ik het Colosseum van Rome binnen stapte. Maar binnen voel je direct het ultieme nostalgische gevoel van circus. Geen geur van mest, stof en zaagsel en harde houten banken. Maar een grote piste met rond om rond comfortabele rode zeteltjes. Vele van deze zeteltjes dragen sporen van jarenlange slijtage maar dat help enkel met de charme van dit circus. En ze vervullen hun functie nog steeds met glans. Comfortabel achterover zakken met een doos popcorn op de schoot. De capaciteit van dit circus telt 1500 mensen. Dit voel je na een tijdje wel aan de knieën, aangezien er geen centimeter plaats verloren is gegaan.
Zoals het hoort bij een traditioneel circus is er een prachtige entree met bovenop de plaats voor een live orkest. De grote rode gordijnen tieren welig. En naast de moderne verlichting ontbreken ook de lusters en lampenslingers niet. Een streling voor het oog. De Pauwels familie heeft jarenlang in dit circus gespeeld. De kinderen van Charlot, de broer van Marquis heeft er ook zijn kinderen groot gebracht. Charles, Maria, Judith en Marquis Junior hebben nog levendige herinneringen aan deze periode. Zo vertelde deze laatste me het volgende verhaal:
Zoals jullie reeds weten is het de gewoonte dat circuskinderen opgeleid worden door hun ouders op de plaats waar ze zich op dat moment bevinden. Voor Marquis Junior was dit in het wintercircus. Maar de trainingen waren van de oude stempel. Vandaag de dag zouden we sommige van deze praktijken ronduit barbaars vinden. Zo werden er bijvoorbeeld, bij het aanleren van een flikflak, vorken tussen de ellebogen vastgebonden. Op deze manier snapte de kinderen heel snel dat het verboden was op bij deze oefening de armen te plooien.
Tijdens een van deze harde trainingen was onze Junior in een Franse colère geschoten en had zijn biezen gepakt. Aangezien hij het circus door en door kende kroop hij uiteindelijk op het ronde dak. In het midden van dit dak is er een raam waardoor je op het midden van de piste uitkijkt. Hier observeerde hij hoe zijn broer en zussen, neven en nichten verder moesten trainen. Hij bleef er gedurende vele uren, ook toen de voorstelling begon bleef hij van bovenaf observeren en zag hij hoe iedereen in het circus, zelfs tijdens de voorstelling naar hem aan het zoeken was. Pas na de laatste voorstelling kwam hij terug te voorschijn. Wat een plek om op te groeien! Door dit verhaal ging mijn aandacht ook uit naar het dak van het Cirque d'Hiver en de mooie afwerkingen die je ook hier terug vind zijn als puntje op de i.
Ik kan jullie vertellen dat de hele voorstelling enorm verzorgd was. Klassiek circus zoals het hoort te zijn. Maar de clowns die ik zocht heb ik niet gevonden. Het eerste clowneske nummer was van de Wolf Brothers. Met het festival van Monte Carlo en hun tewerkstelling in het Cirque d'Hiver op hun palmares ben ik de laatste die zal beweren dat dit nummer maar zwakjes zou zijn. Maar ze kiezen de benoeming van hun act goed. Ze worden namelijk komische acrobaten genoemd. En acrobaten zijn het! Om hun nummertje wat te spijzen hebben ze elementen uit de klassieke clown entrees genomen maar je merkt dat acrobatie duidelijk de bovenhand op clownerie neemt.
Steve en Ryan noemen zichzelf wel echte clowns. En dit kan ik bevestigen. Ik zag beeldmateriaal van deze Amerikanen toen ze bij Kerry Miller circus werkten. Kleurrijke gezichten, de typische kleurrijke pruiken, brede broeken en grote schoenen. Ze brengen de typische Amerikaanse circusclown, bekend om zijn vele props en uitvergrote bewegingen.
Dit was nodig omdat er in het Amerikaanse circus meestal 3 pistes waren. In deze massaspektakels was het nodig om alles tot in het extreme uit te vergroten om het ook maar een beetje zichtbaar te maken. In het Cirque d'Hiver echter spelen ze zonder make-up.
Helaas hebben ze nog geen afstand kunnen nemen van hun clichématige manier van spelen. Er is een strakke timing met de muziek waardoor ze elke voeling met het publiek verliezen. Net waar een clown zich mee kan onderscheiden.
Hun nummertjes zijn grotendeels gebaseerd op het gebruik van props. Zo zien we in een van de acts een zogenaamde werkplaats waar de zaagmachine een grote mousse versie van zichzelf is. Op het einde stort de werkplaats, vol met dergelijke mousse werktuigen, op het hoofd van een van de clowns. Helaas voor dit duo vond ik de talloze cartoons die deze sketch verfilmden veel fijner gebracht.
In slechts 1 van de gevallen werd een clown entree gebruikt om de overgang met een ander nummer -vliegende trapeze- voor te bereiden. Alle andere acts konden op zich staan.
Al bij al was ik nogal ontgoocheld door de clowns van dit prestigieuze circus. Gelukkig maakten de andere acts het geheel wel goed.
Misschien wordt het volgend jaar beter...
Comments