Ik wil jullie vertellen over de onfortuinlijke evenementen die zich afspeelden op zaterdag 28 december 2019 om vier uur en tweeëndertig minuten in de namiddag.
Het was net pauze geworden tijdens een presentatie van het traditionele circus Tik Tak toen het noodlot toesloeg. Maar om de wederwaardigheden van die dag te begrijpen moeten we een week terugkeren in de tijd. De foto's die ik heb gebruikt zijn niet allemaal van de periode waar circus Tik Tak in Brugge stond. Sommige foto's zijn ter illustratie. Want ik neem aan dat niet veel onder jullie weten hoe een circus wordt op- en afgebouwd.
Het gebeurde allemaal op een speelplein in het rustige Sint-Jozef. Een wijkje aan de Brugse buitenrand. Het circus was er maandagochtend aangekomen. Het programma bestond uit de familie Pauwels en twee andere families die al het ganse jaar geëngageerd waren. Maar omdat het kerstcircus toch iets speciaal is in het circus was er voor de gelegenheid een stagiaire aangenomen: Linlin. Ze zou een nummertje aan de Arial Hoop brengen. Dat is zo’n grote stalen hoepel die in de lucht hangt.
Ook ik was van de partij. Een aanzet voor het tweede deel van mijn werk rond het erfgoed van de clownerie. De eerste experimenten met wat ik in het jaar 2019 had geleerd. Ik kreeg ook het taakje op mijn schouders om te zorgen dat de Arial Hoop op een correcte manier in de koepel van de tent werd bevestigd. Rigging, zoals dat heet, heb ik tijdens mijn jaren aan de circushogeschool geleerd. Een klein taakje als je op het juiste moment op de juiste plaats bent. Het enige goede moment dergelijk zaakje op te hangen is tijdens het opzetten van de tent.
Wanneer de grote masten staan, wordt de koepel van de tent gestaag met twee tireforts omhoog gehesen. Als de koepel een meter en een half hoog hangt, is het de ideale moment om alles van bevestigingen op te hangen. Er was afgesproken dat de tent op woensdag ging opgetrokken worden. Maar toen ik dinsdag namiddag van de winkel terug kwam, stond de tent al te pronken naast de druilerige speeltuin.
Zeer vervelend dacht ik want die ring moest nog de hoogte in. Linlin moest oefenen. Langs de binnenkant kon ik vanaf de grote masten niet rechtstreeks aan de koepel. Ik zou drie meter moeten springen op een hoogte van 15 meter. Een no-go dus. De enige optie was om via de buitenkant op de tent te kruipen om te proberen mijn handen door het aangespannen koepelzeil te wurmen en de nodige koorden en banden blind te installeren. Echt iets voor in het circus.
Zoals wel vaker gebeurt tijdens de Belgische winter was er al de hele dag regen na het streepje zonneschijn. Ook nu begon het wederom te regenen. Ik besloot mijn queeste te onderbreken voor een warme teug thee en een momentje van rust. Niets zo heerlijk als het gerikketik op het dak van mijn caravan.
De bui duurde niet lang en door de stevige wind was het tentzeil spoedig weer droog. Ik besloot het nodige materiaal te verzamelen om de tent te beklimmen en de rigging uit te voeren. Geladen met 36 meter klimkoord, een tweetal katrollen, een hoop musketons en een twee meter lange band die drie ton kan dragen hees ik me langs de stormkoorden van de tent omhoog.
Het was reeds donker geworden en een harde wind joeg de lage wolken voorbij. ‘Stormy weather’ dacht ik. Mijn ervaring met op circustenten kruipen is best wel oké. Vorig jaar kroop ik wekelijks op de viermaster van circus Pipo om het topzeil dicht te weven. En de tent van Tik Tak was een stuk kleiner. Vlot ging ik naar de top op 18 meter hoogte. Naar mate ik hoger en hoger kwam bemerkte ik dat de kleine tent toch een veel steiler dak had dan die grote van Pipo. En eenmaal boven was het bijzonder moeilijk om aan het midden van de koepel te komen.
Samuel, die normaal chef montage is, was na het opzetten van de tent vertrokken naar Gent. Ik stond er helemaal alleen voor. Tot overmaat van ramp begonnen er lichtjes moddervette regendruppels te vallen. Met twintig kilo materiaal aan mij en een aanhoudende stormwind werd ik plots heel klein op die grote tent. Het topzeil was in een mum van tijd nat en spekglad geworden. Ik moest rap handelen en besloot om met mijn hele metaalwinkel en koordhandel af te dalen. Handen in de koorden van het topzeil en op mijn knieën gecontroleerd naar beneden. Met een verhoogde hartslag stond ik onverrichter zaken terug op de begane grond. Tijd voor nog een teugje thee dacht ik.
Ik had het op mijn heupen en was duidelijk nog niet van plan op mij gewonnen te geven.
Plan B was reeds in mijn achterhoofd opgekomen.
Ik wierp het overtollige materiaal van me af en met een eindje van het koord tussen mijn tanden geklemd klom ik aan de binnenkant van de tent via de grote masten naar boven. Boven klemde ik mijn voet tussen de mast zodat ik mijn handen vrij had voor een staaltje precisie koord-werpen. Een Olympische discipline in de maak. Ik kon de drie meter van de mast naar de koepel misschien niet overbruggen maar het koord kon dat wel. En wonder boven wonder, na een paar honderd pogingen kreeg ik het touw waar ik het hebben wilde. In een mooie lus rond een dragende balk in het midden van de nok.
Het was mijn idee om aan de ene kant van het koord de band te hangen die uiteindelijk rond de draagbalk moest. Door de andere kant van het koord door de lus te steken en door te trekken zou de bevestiging zichzelf veilig ophangen. Zo gezegd zo gedaan, alles zag er goed uit tot het moment waar de bevestiging door de lust moest. Je kan het alvast al raden. Een van de gewichtjes maakte een foute zwaai rond de lus en het ganse zootje lag in de knoop. En daar was niets meer aan te doen.
Zelfs een teugje thee hielp niet tegen het falen van die avond.
We hadden nog maar drie dagen tot de eerste voorstelling en Linlin moest dringend repeteren.
De volgende dag werden de grote middelen ingezet. Iedereen die bij de opbouw helpt werd erbij gehaald en er werd besloten de nok van de tent een viertal meter te doen zakken. Net genoeg om via een ladder en een koord in de nok van de tent te geraken. Dat is een zeer gevaarlijke onderneming, aangezien het winterweer nog niet in brutaliteit was gemilderd. Zolang een circustent opgespannen staat, kan deze wel een windstoot verdragen. Maar vanaf het zeil ontspannen wordt, verandert het zeil in een grote parachute. Ik kroop vlug in de nok en terwijl deze hevig schudde onder de windstoten ontdeed ik de knoop en legde ik de lus zoals het hoorde. Ik voelde me als een visser op een stormzee. Met bevende benen kwam ik vlug weer naar beneden. De klus was geklaard.
Het zou jullie vervelen om te lezen dat ik twee dagen later langs het touw opnieuw naar boven ben geklauterd om de enkele katrollen door dubbele te vervangen dus hou ik dat verhaal maar voor mezelf. We zouden afdwalen van de pointe, het noodlot dat op zaterdag 28 december 2019 om vier uur en tweeëndertig minuten in de namiddag toesloeg.
Op dat ogenblik stond ik in een onverlichte piste met La Paloma blazend door de boksen. Het was pauze tijdens de eerste vertoning van de dag en het publiek bewoog zich gestaag richting de barwagen. Linlin moest op dat moment haar hoop naar beneden halen om vervolgens het koord zonder de hoop maar verzwaard met gewichtjes terug naar boven te heisen. Een van de hoogtepunten van de tweede helft was namelijk Anthony die op 7 stoelen in de nok van de tent een handenstand deed. En die hoop hing lelijk in de weg. Aangezien mijn koordnummer direct na de pauze was stond ik mijn koord installatie op te zetten toen ik een paniekerige kreet van Linlin hoorde.
Het noodlot was geschied. In luttele seconden was de vrucht van een week ploeteren de lucht in gegaan. Linlin had in de stress van de voorstelling het koord omhoog getrokken zonder de gewichtjes vast te maken. Dat koord hing nu te bengelen op vijf meter hoogte. Door het ontbreken van de gewichtjes was het onmogelijk om het koord terug naar beneden te krijgen.
Ik begreep haar paniek onmiddellijk. Want vlak na de eerste voorstelling was er ook nog een tweede. En... ‘The show must go on!’
Samuel kwam van achter het gordijn opgedoken en overzag het probleem. Hij zei me: “Je hebt twee opties. Ofwel trek je het koord omhoog en je regelt het na de voorstelling. Ofwel neem je de driehoekladder en kijk je hoe hoog je komt.” In een draf hielp hij me de ladder halen die buiten onder een vrachtwagen lag. Hij zette ze samen met mij recht onder het koord en weg was hij.
Daar stond ik dan. In een schemer met het gewoel van publiek om me heen. Met een gammele ladder van drie hoog voor me en een zenuwachtige Linlin die zo goed als ze kon probeerde te helpen. Het was zo’n momentje waarop de tijd heel even stil staat.
Uit gewoonte struikelde ik van de eerste drie treden naar beneden. Linlin kon er op dat ogenblik maar zuur om lachen. Ze worstelde met een schuldgevoel omdat ze de gewichtjes was vergeten. Ondanks mijn knikkende knieën genoot ik toch van het ogenblik. Zoiets kom je enkel tegen in het echte circus.
De ladder had bovenaan geen handvat. Het was gewoon een platformpje van 20 op 50. Ik herhaalde nog enkele cascades maar over de helft gekomen was ik een en al concentratie. Bij het voorlaatste trapje gekomen stopte ik. De bovenste trede gebruikte ik als steun voor mijn been. Ik strekte mijn hand naar boven en probeerde het koord te pakken. Ik kwam 10 centimeter te kort. Helemaal bovenop de ladder staan zag ik op dat moment niet zitten. Zoiets vraagt een psychologische overwinning en ik was mentaal te zwak…
Ik riep naar Linlin dat ze een borstel moest zoeken en daarmee haakte ik het koord uiteindelijk vast. Beneden gekomen werden de gewichtjes vlug vastgemaakt en het koord ging wederom de hoogte in. In grote haast deed ik mijn koordschoentjes aan om op mijn touw klaar te leggen voor het begin van de tweede helft van de voorstelling die zonder veel uitstel startte.
Pas toen ik die avond laat in mijn bed lag kon ik het ganse euvel laten bezinken. Ik besefte dat de onfortuinlijke evenementen van zaterdag 28 december de oerfunctie van de circusclown had wakker gemaakt. Het publiek afleiden van een werkelijk probleem en ze zoet en vrolijk houden. Niet beseffend welke catastrofe er zich had kunnen afspelen.
De onfortuinlijke evenementen van zaterdag 28 december zijn de geboorte van een clown-entree die desalniettemin niet nieuw is. Het was een euvel die ik meeneem in mijn ervaring om er verder mee te bouwen. Meer kan ik nog niet kwijt. Maar kom in 2020 zeker een kijkje nemen in Circus Tik Tak, je zal zelf wel zien.
To be continued...
Comments