Toto chabri

“In 1874 trok mijn grootmoeder met haar Hollands familiecircus Sossman als eerste circus door Wallonië. Ze was de eerste die ooit een salto mortale maakte met een fiets vanop de bascule. Valmatten waren er niet, een verende houten plank diende om de val te breken. Mijn vader, Leon Gombert, was een witte clown. Maar hij had een ander metier voor mij in gedachten. Toen mijn ouders in het Brusselse Cirque Royal werkten, kwam op een dag de dirigent van het orkest met hen spreken. Als twaalfjarige knul speelde ik al begeesterd piano en hij raadde mijn ouders aan me in te schrijven aan het befaamde Koninklijk Conservatorium. Er waren slechts vier vrije plaatsen en ik wist er eentje te veroveren. Aan dit conservatorium won ik ook mijn eerste prijs en mijn vader droomde er al van dat ik concertzalen zou doen vollopen. Maar ik dacht er anders over: als witte clown had hij nood aan een partner voor zijn clownsnummer en het circus was mijn roeping.

Mijn allereerste circuscontract had ik beet in Newcastle on Tyne. Het was in de winter toen de clowns in plaats van in de tent, in de theaters pantomimes speelden. Ik was tweede august. Ook al kwam ik uit een circusfamilie, als nieuwkomer begon ik onderaan de ladder. Ik heb veel geleerd van mijn collega’s in de piste. Zo begreep ik beetje bij beetje hoe we elkaar kunnen versterken zonder dat ik zelf in het midden van de belangstelling stond. Ik had ook de kans om het publiek goed te observeren om zo beter te kunnen inspelen op hun reacties. Mijn grote voorbeelden zijn altijd Danny Kaye en Grock geweest. Grock heeft mij geïnspireerd om verfijnder te gaan werken dan de meeste circusclowns. Ik speelde, net als hij, ook graag in theaters. Ook Danny Kaye bewonder ik omdat hij zo’n complete artiest is. Hij kan niet alleen acteren maar ook zingen en dansen.

De bekendste entree die ik met mijn vader heb gedaan is ‘laden en lossen’ (ook ‘pak op, pak neer’ of ‘de verhuizers’ genoemd, red.). Dit is een zeer oude entree waar enkele clowns de voorstelling komen storen omdat ze werk zoeken. Geladen met een hoop koffers op hun rug komen ze de piste binnen en gooien alle koffers af. Natuurlijk worden ze door de spreekstalmeester of door de witte clown afgewezen en naar buiten gestuurd. Maar telkens wanneer de tweede august alle koffers terug op zijn rug heeft krijgt de eerste august een nieuw idee waardoor alle koffers weer open moeten. Dit herhaalt zich voortdurend, tot groot jolijt van het publiek. Mijn vader maakte een unieke innovatie in deze entree door slechts één grote zware koffer te gebruiken waardoor de timing een stuk strakker werd.

Toen ik op mijn dertigste bij het Zwitserse circus Knie aan het werk was, stonden we op een dag dicht bij het City Circus dat door een nicht van Knie werd uitgebaat. Het is de gewoonte dat circusmensen elkaar opzoeken, we kennen altijd wel iemand in het andere circus. En zo kwam het dus dat mijn moeder er een vriendin tegenkwam met wie ze als klein meisje had opgetreden in Kopenhagen. Haar vriendin was intussen ook moeder geworden en had een dochter van ongeveer mijn leeftijd.

Nora Dedessus le Moutier wist toen nog niet dat ze mijn vrouw zou worden, want de week erna verhuisden beide circussen en stond er een kloof van honderdvijftig kilometer tussen ons in. En dat in de tijd voor de gsm, laat staan Facebook! Uiteindelijk heb ik haar via de politie en veel omwegen kunnen bereiken – gelukkig staat Circus Knie in Zwitserland hoog aangeschreven, anders had die flik mij nooit geholpen.

Later besloten Nora en ik samen te reizen en te werken. Nora speelt sinds het overlijden van mijn vader de rol van witte clown en ik bleef de august.

We hebben samen twee dochters die nog steeds in het circus werken. Onze zoon heeft besloten om fysicus te worden maar hij blijft op zijn manier betrokken. Zo probeert hij circus als erfgoed te laten erkennen in Wallonië en is hij bezig onze familiegeschiedenis in kaart te brengen. Op 8 en 9 februari organiseert hij hierover een expo-spektakel. Alle informatie staat op de Facebookpagina van Cirque Chabri.”

Toto in ’t kort °31.10.1932 als Victor Gombert in Sint-Agatha-Berchem (B) Won prijzen op de prestigieuze festivals van Monte Carlo en Cirque de Demain Was in 2007-2008 campagnebeeld van het gerenommeerde Cirque d’Hiver Bouglione Deed zijn laatste tournee in 2012 met het Deense circus Arena Geniet momenteel van een welverdiend pensioen in Zellik